Life Certificate : पेन्शनधारकांना त्यांचे जीवन प्रमाणपत्र दरवर्षी भरणे अनिवार्य आहे जेणेकरून त्यांना त्यांचे निवृत्तीवेतन मिळत राहिल. तथापि, प्रक्रियेत काही जोखीम देखील समाविष्ट आहेत, विशेषत: वृद्ध निवृत्तीवेतनधारकांसाठी. ही समस्या समजून घेऊन केंद्र सरकारने काही महत्त्वाची पावले उचलली आहेत.
वृद्धांसाठी विशेष सुविध
80 वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाच्या पेन्शनधारकांसाठी 1 ऑक्टोबरपासून विशेष सुविधा सुरू करण्यात आली आहे. या लोकांना त्यांचे जीवन प्रमाणपत्र घरी बसून भरण्याची सुविधा मिळणार आहे. त्याचबरोबर 1 नोव्हेंबरपासून 80 वर्षांखालील पेन्शनधारकांसाठी ही सुविधा उपलब्ध होणार आहे.
फसवणूक टाळण्याची गरज
मात्र, पेन्शनधारकांनाही ऑनलाइन फसवणुकीपासून सावध राहावे लागणार आहे. काही गुन्हेगार पेन्शनधारकांचा संपूर्ण डेटा गोळा करतात आणि त्यांना कॉल करतात आणि जीवन प्रमाणपत्र अपडेट करण्यासाठी OTP शेअर करण्यास सांगतात. पेन्शनधारकाने ओटीपी शेअर केल्यास, गुन्हेगारांना त्यांच्या बँक खात्यावर नियंत्रण मिळते आणि ते निधी इतर खात्यांमध्ये हस्तांतरित करू शकतात.
सरकारी आदेश आणि नवीन सुविधा
केंद्र सरकारने सर्व बँकांना आजारी किंवा अक्षम पेन्शनधारकांच्या घरी भेट देऊन त्यांचे जीवन प्रमाणपत्र भरण्याचे निर्देश दिले आहेत. त्यामुळे पेन्शनधारकांना कुठेही जाण्याची गरज भासणार नाही. तसेच, सरकारने UIDAI च्या सहकार्याने एक नवीन चेहरा प्रमाणीकरण तंत्रज्ञान विकसित केले आहे, ज्याद्वारे जीवन प्रमाणपत्र स्मार्टफोनवरूनच भरले जाऊ शकते.
जनजागृती मोहीम
Life Certificate पेन्शन आणि पेन्शनर्स कल्याण विभागाने नोव्हेंबर 2022 मध्ये 37 शहरांमध्ये जागृती मोहीम सुरू केली होती, ज्यामुळे सुमारे 35 लाख पेन्शनधारकांनी डिजिटल लाइफ सर्टिफिकेटचा वापर केला होता. आता विभाग नोव्हेंबर 2023 मध्ये 100 शहरांमध्ये आणखी एक मोहीम राबवणार आहे, ज्याचे उद्दिष्ट 50 लाख पेन्शनधारकांमध्ये चेहरा प्रमाणीकरण तंत्रज्ञान आणि डिजिटल जीवन प्रमाणपत्राच्या वापरास प्रोत्साहन देणे आहे.